Do nowości w Vista należy między innymi Windows Presentation Foundation (WPF, Avalon) i Windows Communication Foundation (WCF, Indigo). Miał się tam znaleźć także nowy system plików, WinFS, projekt ten został jednak porzucony. W momencie premiery systemu Windows Vista WinFS miał status beta, a jego finalna wersja pojawi się jako uaktualnienie systemu prawdopodobnie w trzecim kwartale 2007 roku w pakiecie serwisowym (Service Pack). Wszystkie te trzy elementy zostaną zebrane pod wspólną nazwą WinFX. Z nowości dostępny również całkowicie nowy wygląd, bazujący na silniku Aero. Została dodana obsługa nagrywania płyt DVD.

Oprócz znanej z Windows XP SP2 Zapory systemu Windows dołączony do systemu został także program chroniący przed spyware (dostępny jako darmowy dodatek dla systemów XP i Server 2003) o nazwie Windows Defender (dawniej Microsoft Windows AntiSpyware (Beta)), tworzony na podstawie programu GIANT AntiSpyware firmy Giant Company Software Inc., wykupionej przez Microsoft Corporation 16 grudnia 2004. 10 czerwca 2003.

Inną nowością będą trójstopniowo (zamiast dwustopniowo) limitowane konta, dzięki którym będzie można lepiej dopasować poziom uprawnień do użytkownika. Nowy rodzaj kont, Least Privileged User Account (LUA), któremu zawdzięczamy trójstopniowe uprawnienia, jest najbardziej ograniczony i sprowadza się do jedynie podstawowych uprawnień, takich jak korzystanie z Internetu (jest możliwe odcięcie takiemu użytkownikowi dostępu do niektórych stron), czy eksploracja jego własnych folderów.

Zostanie wprowadzony nowy model aktualizacji tzw. hot patching, gdzie poprawki będą wprowadzane bez restartowania systemu.

Ciekawą funkcjonalnością jest wbudowane w niektóre edycje systemu rozwiązanie Bitlocker pozwalające na szyfrowanie całych partycji. Szyfrowanie to wykorzystuje sprzętowe moduły TPM.

Pozostałe atrybuty nowego systemu i jego własności, zdaniem producenta:

• Dzięki nowej technologii ładowania i zamykania systemu, system będzie wracał ze stanu wstrzymania w nie więcej niż 2 sekundy, a ładowanie się systemu będzie trwało o połowę krócej niż w Windows XP.
• Aplikacje będą ładować pliki 15% szybciej niż w Windows XP.
• Nowy instalator, który potrafi zainstalować system w 15 minut.
• Wprowadzone nowe zabezpieczenia ochrony treści spowodują większe zużycie procesora, nawet kiedy system jest bezczynny.^[1][2][3]
• Narzędzie tworzenia obrazów instalacyjnych i dysków twardych - XImage i format ich zapisu Windows Imaging Format (WIM)
• Zostanie zmodyfikowana funkcja Przywracania systemu, w której będzie istnieć mniej koniecznych punktów przywracania, co jest równoznaczne z oszczędnością miejsca na dysku.
• Nowa, szybka wyszukiwarka plików; będzie potrafiła na wszelakie sposoby przeszukiwać pliki, dokumenty, zdjęcia, i inne multimedia, a także grupować zbiory według autora, daty modyfikacji, rozmiaru itd.
• Zostanie ułatwione przenoszenie danych między komputerem a urządzeniami przenośnymi.
• Nowa wersja przeglądarki Internet Explorer 7 (niektóre funkcje tej przeglądarki będą dostępne tylko dla systemu Windows Vista) będzie oferować niektóre z funkcjonalności nowoczesnych i bezpiecznych przeglądarek (np. Mozilla Firefox i Opera), usprawniające surfowanie i bezpieczeństwo. Pierwsza wersja testowa przeglądarki ukazała się razem z wersją Beta 1 systemu Windows Vista, czyli 27 lipca 2005.
• Nowy klient poczty Windows Mail - następca Microsoft Outlook Express.
• Windows Desktop Search - rozszerzona funkcja indeksowania i natychmiastowego wyszukiwania plików. Praktycznie każda aplikacja w systemie będzie zawierać pole do wyszukiwania plików. Funkcja ta jest odpowiedzią na Spotlight firmy Apple.
• Nowy mechanizm logowania błędów, znany pod nazwą kodową Crimson. Jego zadaniem będzie monitorowanie, zarządzanie i raportowanie "stanu zdrowia" systemu.
• Nowy format dokumentów XPS, bazujący na XML-u (alternatywa dla PDF). Jego nazwa kodowa to Metro.
• Nowa wersja odtwarzacza multimediów Windows Media Player oznaczona numerem 11.
• Windows Movie Maker ze wsparciem technologii High Definition oraz nowe narzędzie, Windows DVD Maker, pozwalające przechwytywać materiał wideo i tworzyć płyty DVD z filmami.
• Windows Photo Gallery - aplikacja zarządzająca zbiorami zdjęć i obrazów (do systemu dołączony zostanie także format zapisu obrazów opracowany przez Microsoft - Windows Media Photo).
• Windows Driver Foundation - usprawniona obsługa sterowników sprzętu komputerowego.
• Obsługa formatu nośników nowej generacji HD DVD, oraz prawdopodobnie Blu-ray (oglądanie zabezpieczonych treści w wysokiej rozdzielczości może jednak wymagać posiadania bardzo specyficznego sprzętu, włącznie z odpowiednią kartą graficzną, dźwiękową oraz monitorem)^[2]
• SideShow - funkcja umożliwiająca obsługę dodatkowego, małego ekranu LCD (o przekątnej ok. 3") montowanego na zewnętrznej części obudowy niektórych komputerów przenośnych. Mają być na nim pokazywane m.in. stan baterii, zegar, menu sterowania funkcjonalnością odtwarzacza mp3 i/lub informacje o nowych wiadomościach e-mail.
• Obsługa tworzonej przez Microsoft sieci P2P znanej pod nazwą kodową Avalanche, połączonej z oprogramowaniem "Windows Meeting Space", umożliwiającym m.in. dzielenie się zasobami pulpitu online.
• Co najmniej 6 nowych czcionek: 2 szeryfowe (Cambria i Constantia), 3 bezszeryfowe (Calibri, Candara i Corbel) oraz jedna o stałej szerokości znaku (Consolas).
• Nowy sposób obsługi tekstu i czcionek z wykorzystaniem Unicode i możliwości "Avalona" w zakresie skalowania.
• Narzędzie Windows Snipping Tool pozwalające na stworzenie "zdjęcia" zaznaczonego fragmentu pulpitu (także o nieregularnym kształcie), zapisanie go bądź wysłanie do adresata poprzez program pocztowy.
• Nowy uproszczony Rejestrator dźwięków, posiadający jedynie funkcje nagrywania dźwięku i jego zapis do formatu WMA (format ten będzie też prawdopodobnie wykorzystywany w ustawieniach dźwięków zdarzeń systemowych; jedynie Windows Media Player 11 wykorzystywać będzie format WAV przy zapisie ścieżek audio).
• Obsługa dowiązań symbolicznych w stylu tych znanych z systemów rodziny Unix.
• Całkowicie nowe i ulepszone Menu Start. Napis Start będzie zastąpiony kółeczkiem z logo Windows, a kaskadowy widok Wszystkie programy zostanie usunięty. Dodatkowo menu będzie posiadało funkcję szybkiego wyszukiwania plików.

Technologie [edytuj]

Windows Vista jest wyposażony w szereg nowych technologii. Najważniejsze z nich to:

• Windows Presentation Foundation (Avalon)
• Windows Communication Foundation (Indigo)
• WinFX

Inaczej niż początkowo zakładano, do systemu nie jest dołączony system plików WinFS. Projekt ten ma zostać dodany do Visty w dodatku Service Pack 1, którego premiera zapowiadana jest jeszcze na 2007 rok.

W oficjalnej wersji Windows Vista obecny jest tylko Avalon. Powodem takich zmian jest to, że prace nad WinFX nie dojdą na czas do skutku, a Indigo jest dopiero w stadium projektu zwanym często "Milestone", czyli wczesnym projektem.

Interfejs [edytuj]

Windows Vista zawiera 3 rodzaje interfejsu: Windows Aero, Windows Basic i interfejs klasyczny. Windows Basic (utrzymany w stylu tego znanego z Windows XP) jest uproszczoną wersją Windows Aero, zaprojektowaną dla komputerów, które nie spełniają wymagań sprzętowych Aero Glass (istnieje możliwość wyłączenia Windows Aero - system uruchomi wtedy Windows Basic). Na najsłabszych komputerach zostanie użyty klasyczny szary interfejs, znany z Windows 95 i 98.

Windows Aero zawiera trójwymiarowe efekty takie jak: przełączanie się między aplikacjami - Windows Flip 3D, następca klasycznego przełączania Alt+Tab oraz animacja minimalizacji i maksymalizacji otwartych okien podobna do tej znanej z Mac OS X. Aero Glass dodatkowo sprawia wrażenie gładkości i przezroczystości interfejsu.

Na starszych komputerach, posiadających słabsze karty graficzne i procesory, tych efektów nie ma i system wygląda porównywalnie do poprzednich wersji. Aby w pełni wykorzystać efekty 3D nowego systemu, karta graficzna będzie musiała posiadać technologię Windows Display Driver Model (WDDM).

Nowością jest także Windows Sidebar. Można do niego "podpiąć" różne mini-aplikacje (zwane widżetami), takie jak odtwarzacz multimedialny, zegar, czytnik RSS czy kalendarz (oczywiście, będzie można go wyłączyć). Rozwiązanie to jest odpowiedzią na Dashboard zawarty w Mac OS X oraz SuperKaramba w KDE (środowisku graficznym dostępnym dla systemów uniksowych takich jak GNU/Linux czy systemy z rodziny BSD).

Wymagania sprzętowe [edytuj]

Konfiguracja minimalna, na której można korzystać wyłącznie z podstawowych funkcji systemu Windows Vista i podstawowego interfejsu użytkownika, według informacji producenta:

• procesor 32- lub 64-bitowy o częstotliwości 1 GHz,
• 512 MB pamięci operacyjnej,
• karta graficzna SVGA (o rozdzielczości 800×600),
• dysk twardy o pojemności 20 GB i 15 GB wolnego miejsca,
• napęd DVD-ROM.

Konfiguracja zalecana dla uzyskania pełnej wydajności:

• procesor 32- lub 64-bitowy o częstotliwości 3 GHz,
• 4 GB pamięci operacyjnej,
• karta graficzna spełniająca wymagania Windows Aero i posiadająca 512 MB pamięci,
• dysk twardy o pojemności 40 GB i mający 20 GB wolnego miejsca,
• napęd DVD-ROM,
• karta dźwiękowa X-Fi,
• dostęp do sieci Internet.

Niektóre funkcje niedostępne w podstawowej edycji systemu, takie jak obsługa tunera telewizyjnego, wymagają dodatkowego sprzętu.

Graficzne wymagania sprzętowe [edytuj]

Wymagania graficzne systemu Microsoft Windows Vista są zależne od ustawień interfejsu.

Windows Aero [edytuj]

Ten tryb graficzny dodaje obsługę grafiki 3D, animacji i specjalnych efektów wizualnych w porównaniu do możliwości trybu klasycznego. Tryb ten jest dostosowany do wydajnych kart graficznych. Nie jest on dostępny tylko w wersji Home Basic i Starter. Wymagania:

• Co najmniej 512 MB pamięci operacyjnej.
• Co najmniej 32 bity na piksel.
• Sprzętowa akceleracja graficzna obsługująca DirectX 9.
• Przepustowość pamięci 1 GB / sekundę.
• Możliwość rysowania ok. 1.5M trójkątów/sekundę, jedno okno ok. 150 trójkątów.
• Karta graficzna używająca AGP 4X/8X albo PCI Express 16X/32X.

Jest wysoce prawdopodobne, iż tryb ten będzie domyślnym przy starcie systemu Windows Vista.

Niektóre karty graficzne obsługują już WDDM. W niektórych wersjach rozwojowych systemu (4074, 5048, Beta 1) WDDM umożliwia uruchamianie Aero Glass.

Windows Basic [edytuj]

Mniej urozmaicona wersja Windows Aero, dodająca tylko podstawowe udoskonalenia wprowadzone w systemie Windows Vista. Używa Avalon Desktop Composition. Dostępna jest we wszystkich wersjach systemu.

Wymagania:

• Windows Display Driver Model (WDDM)